Skip to content
Rates & Bookings

The Africa Experience

Article Trouw newspaper

  • BotswanaStroperij

Vliegtuigjes en jeeps zijn niet genoeg om de neushoorn te beschermen: kleine sensoren moeten het doen

Zwarte neushoorns, zwaar bejaagd, maar nu wel high-tech beschermd in Botswana.Beeld The Africa Experience

Hoe bescherm je het best zeldzaam Afrikaans wild tegen stropers? Een privaat wildpark in Botswana, eigendom van een rijke Nederlander, zet zwaar in op high-tech.

Een gestroopte neushoorn is een gruwelijk gezicht. Helemaal als je naast zo’n karkas staat. De neushoorn wordt meestal op korte afstand geschoten met een klein kaliber geweer, dat weinig geluid maakt om niet ontdekt te worden, maar waardoor het dier niet meteen dood is. De stropers snijden dan de achillespezen door, zodat de neushoorn niet meer kan lopen. Terwijl het beest vaak nog leeft, wordt de schedel open gezaagd om de hoorn er met wortel en al uit te trekken.

eze afgrijselijk details vertelt Jurgen Elbertse van de The African Experience. Samen met de Quote500-ondernemer Albert Hartog begon hij een privé wildpark met toeristische lodges in het zuidoosten van Botswana. Het wildpark ligt aan de Limpopo-rivier, die de grens vormt met Zuid-Afrika. Elbertse richt zich met zijn organisatie op Botswana en Mozambique. Het doel is natuurbescherming, die in samenwerking met de lokale bevolking tot stand moet komen. Zo wil het tweetal eind dit jaar zo’n twintig ernstig in hun voortbestaan bedreigde zwarte neushoorns in het reservaat hebben. Op termijn zullen duizenden sensoren worden geïnstalleerd die stroperij moeten signaleren.

null Beeld Louman & Friso
Beeld Louman & Friso

Botswana had eigenlijk nooit veel last van de internationale bendes die uit zijn op de hoorn van de neushoorn, maar nu het aantal neushoorns in het Afrikaanse land groeit, nemen de stroopactiviteiten toe. Vooral uit China is de vraag groot. De hoorn van de neushoorn is een belangrijk bestanddeel voor traditionele Chinese medicijnen. De hoorn geldt als potentieverhogend. De prijs kan in China oplopen tot 60.000 dollar per kilo, veel meer dan een kilo goud opbrengt.

De afgelopen twee jaar, meldde het ministerie van Wildlife in Botswana, zijn er 56 neushoorns gedood. Maar in werkelijkheid zijn het er veel meer, omdat niet ieder karkas wordt gevonden. Niet alleen neushoorns sterven. Dit jaar kostten confrontaties tussen militairen die de parken bewaken en de stropers al twintig mensenlevens: negentien stropers en één soldaat. “Zuid-Afrika boekte de afgelopen jaren successen met een daling van het aantal gestroopte witte en zwarte neushoorns, maar nog steeds sterven er grote aantallen”, zegt Elbertse, die de handel ziet verschuiven naar Botswana. Daar gaat het nu hard tegen hard. “Een stroper van neushoorns weet dat hij het risico loopt om tegen een kogel aan te lopen, of tegen twintig jaar gevangenisstraf.”

null Beeld The Africa Experience
Beeld The Africa Experience

Elbertse zocht met multimiljonair en investeerder Albert Hartog, eigenaar van investeringsmaatschappij Active Capital Company, naar een oplossing. “We zaten twee dagen samen in de bush rond een kampvuur en maakten een plan”, zegt Elbertse vanuit Zuid-Afrika, waar hij in lockdown zit in de buurt van het befaamde Kruger National Park.

Oerbossen op eilanden

Ze kochten land, stukje na stukje, aan de Limpopo-rivier, in wat heet het ‘Centrale Tuli Block’. Daar moet een natuurreservaat verrijzen waar eerst zwarte, maar later ook witte zuidelijke neushoorns, opnieuw worden geïntroduceerd. Ooit liepen die dieren immers ook daar in het wild. Elbertse: “Het is een paradijselijk gebied tussen de heuvels met oerbossen op eilanden in de rivier”. In de Limpopo-rivier, die over een grote lengte droogstaat, staat precies in hun gebied wél water. Het water in de rotsachtige bodem staat het hele jaar in poelen, waarin krokodillen en nijlpaarden leven. “In dit gebied zitten veel jachtluipaarden”, zegt Elbertse enthousiast, “maar ook giraffes, olifanten, zebra’s, leeuwen, de bedreigde bruine hyena, bavianen en honderden vogelsoorten.” Voor dat opkopen van land zochten ze contact met de lokale gemeenschap: bewoners en chiefs. “Beschermen van wild mislukt als je hen niet meekrijgt in je plannen”, zegt Elbertse. “Het idee dat je van boeren zomaar safarigidsen maakt, klopt niet.”

Elbertse wilde weten waar hun belangen lagen. “Je zag daar typisch het conflict tussen mens en dier, vooral olifanten die de oogsten opeten en vertrappen. Er was alleen een oud hek dat de akkers en velden niet langer beschermde tegen wilde beesten.” Elbertse en Hartog kwamen met de lokale gemeenschap overeen dat er een nieuw stevig hek moest komen van zo’n dertig kilometer lang om het wild in het natuurpark van het boerenland af te houden. “Hekken zijn normaal gesproken een zaak van de overheid, maar we mogen het nu zelf plaatsen”, zegt Elbertse. “De handtekening is deze week onder het contact gezet.”

Ondertussen is er ook overleg geweest met de vele grondeigenaren met land om die zevenduizend hectare van de Timbo Afrika Foundation. Veel boeren zijn hier gestopt omdat het landbouw of veeteelt niet erg rendeert in de heuvels. “Het land eromheen, zo’n 70.000 hectare, ligt ongebruikt. We hebben afspraken gemaakt dat wild daar nu ook vrij overheen kan, zonder te worden gejaagd of verdreven. Van de laatste boer kopen we momenteel zijn vee op.

Olifant in Botswana  Beeld The Africa Experience
Olifant in BotswanaBeeld The Africa Experience

Er ligt nu een uitgestrekt gebied in Centraal Tuli met corridors naar het noorden van het land en naar Zimbabwe, waardoor olifanten makkelijk hun oude trekroutes kunnen oppakken, zelfs richting Kruger Park in Zuid-Afrika. “Die corridors zijn belangrijk om parken te verbinden, maar als je mensen die daar wonen niet meekrijgt, dan is zo’n concept gedoemd om te mislukken.” Ook hier heeft Elbertse veel tijd in gestoken.

Stropers

Een privaat wildpark met straks neushoorns klinkt mooi, maar dan moeten de stropers wel buiten de deur worden gehouden. Daarvoor is Smart Parks ingeschakeld van Laurens de Groot. “Met legerpatrouilles in jeeps en met vliegtuigen ga je het niet redden als het om bescherming gaat. De natuurparken zijn daarvoor eenvoudigweg te groot”, waarschuwt Elbertse.

De Groot van Smart Parks deed ervaring op in Tanzania, Rwanda, Malawi en inmiddels India. Zijn bedrijf plaatst in het park tienduizenden laag frequente sensoren, die heel weinig stroom verbruiken. Ze komen bij de poorten om auto’s die binnenkomen te volgen, net zoals dat gebeurt bij trajectcontroles op de Nederlandse snelwegen. “Zo weten ze wie er in- en uitgaat.”

Masten worden geïnstalleerd rond het natuurpark in Botswana. De masten vangen signalen op van gezenderde dieren en dragen bij aan hun veiligheid. Beeld Smart Parks
Masten worden geïnstalleerd rond het natuurpark in Botswana. De masten vangen signalen op van gezenderde dieren en dragen bij aan hun veiligheid.Beeld Smart Parks

In de hekken om het park zitten ook sensoren. “Als er gaten in worden geknipt door stropers, valt de elektriciteit op de bedrading weg en melden sensoren dat. Dan sturen we er onmiddellijk rangers heen en een vliegtuigje”, zegt De Groot. De neushoorns worden straks voorzien van chips met sensoren in de hoorn, zodat ze 24 uur per dag worden gevolgd vanuit een controlekamer waar alle informatie van de sensoren samenkomt op computerschermen. Met die informatie over hun locatie kunnen boswachters altijd heel dicht in de buurt van de neushoorns blijven.

“We hebben in andere landen ook Smart Parks ingericht en zien dan dat het aantal gestroopte dieren fors afneemt”, zegt De Groot met enige trots. “In de toekomst hopen we die chips onder de huid van neushoorns aan te brengen met een batterij die een leven lang meegaat. Zo hoeft een neushoorn maar een keer in zijn leven verdoofd te worden, om die chip in te brengen.” Maar zover is de techniek nog niet. Uiteindelijk hangt aan alles een prijskaartje. De techniek met sensoren kost veel geld en kan niet zonder subsidies en donaties worden betaald.

Elbertse heeft het natuurpark aan de Limpopo duurzaam ingericht en de kosten, voor onderhoud en het personeel, worden opgebracht door toeristen die in twee luxe kampen met twintig slaapplaatsen in safari-tenten logeren. Van daaruit gaan ze met deskundige gidsen op pad. “Natuurbeheer is een bodemloze put, maar op deze manier komen er genoeg inkomsten binnen om kostendekkend te zijn”, zegt Elbertse.

Subscribe to our newsletter

+27 82 3164363
reservations@the-africa-experience.com
Kwa Tuli Private Game Reserve, Central Tuli Block, Botswana

Instagram Facebook Tripadvisor Youtube

Privacy Policy

Marketing Materials

© 2023 The Africa Experience. All rights reserved.
Create your tailormade safari
Manage Cookie Consent
We use cookies to optimize our website and our service.
Functional Always active
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistics
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Manage options Manage services Manage vendors Read more about these purposes
Preferences
{title} {title} {title}
Manage Cookie Consent
We use cookies to optimize our website and our service.
Functional Always active
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistics
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Manage options Manage services Manage vendors Read more about these purposes
Preferences
{title} {title} {title}
  • Home
  • Our destinations
    • Botswana
      • Koro River Camp
      • Koro Island Camp
      • Harena River
        Camp
      • Harena Trails Camp
    • Mozambique
      • Machangulo Beach Villa
  • About us
    • Our Founders & Our Team
    • Our Partners
    • Mission, vision & philosophy
    • Timbo Foundation
    • Wildlife research
    • Community partnerships
    • Conservation initiatives
  • Activities
  • Gallery
  • Stories & Press
  • Signature Safari Packages
  • Contact us
  • Marketing Materials
  • Rates & bookings
  • Home
  • Our destinations
    • Botswana
      • Koro River Camp
      • Koro Island Camp
      • Harena River
        Camp
      • Harena Trails Camp
    • Mozambique
      • Machangulo Beach Villa
  • About us
    • Our Founders & Our Team
    • Our Partners
    • Mission, vision & philosophy
    • Timbo Foundation
    • Wildlife research
    • Community partnerships
    • Conservation initiatives
  • Activities
  • Gallery
  • Stories & Press
  • Signature Safari Packages
  • Contact us
  • Marketing Materials
  • Rates & bookings

reservations@the-africa-experience.com

+27 82 3164363

CloseMenu

Create your tailormade safari

As we are aware that every traveler has its own personal preferences and budgets, we have put together a number of “Travel Suggestions”. These suggestions bring you to our Koro Camps in Tuli, Botswana and /or to Machangulo in Mozambique but along the routes to get there, we have made a number of selections of beautiful lodges and locations which are worthwhile staying. You can self drive, we can drive you, or you can even opt to use a private charter. Want to make the arrangements yourself? Or rather have that we make them? Everything is possible!


Which countries would you like to visit?

What kind of activities would you like to do?